NİTRİK ASİT - YERLİ

NİTRİK ASİT

Genel Bilgi:

Latince’de Aqua fortis "güçlü su" ismiyle bilinen, Türkçe’de de kezzap olarak isimlendirilen  nitrik asit (HNO3) çok korozif bir mineral asittir.

Saf haldeki bileşik renksizdir, fakat eski örneklerde azot ve suyun  oksitlerine ayrışması sebebiyle sarı bir renk elde edilmiştir.

Ticari olarak bulunan nitrik asitlerin çoğunluğu su içinde % 68'lik bir konsantrasyona sahiptir.Eğer bu çözelti, % 86'dan daha fazla HNO3 içerdiğinde, dumanlı nitrik asit olarak tanımlanır.

Nitrik asit nitrasyon için tercih edilen  ilk sıradaki bir reaktiftir. Yani  spesifik olarak bir organik moleküle bir nitro grubunun ilave edilmesi demektir.

Elde edilen bazı nitrolu bileşikleri şok ve termik olarak hassas patlayıcılar olsa da, bazıları mühimmat ve yıkımlarda kullanılacak kadar stabilizedir, ötekiler ise çok kararlıdır ve mürekkep ve boyalarda renk maddesi olarak kullanılır.Ayrıca nitrik asit çok güçlü bir yükseltgeyici ajandır.

Nitrik asidin temel  endüstriyel kullanımı gübre yapmak  içindir. Nitrik asit, amonyum nitrat vermek üzere amonyak ile nötralizasyona  uğrar. Bu proses yılda üretilen 26 milyon tonun % 75-80'ini tüketmektedir . Başka en çok uygulama alanları ise; patlayıcı yapımı , naylon eldesi ve özel organik bileşiklerin sentezleri içindir.

Yaklaşık %10’luk nitrik asit konsantrasyonlarında sıklıkla çam ve akçaağacın  yapay olarak yaşlandırılması uygulamaları  için kullanılır. Elde edilen renk, çok eski balmumu yada yağı tükenmiş  ahşaba çok benzeyen grimsi bir altın rengidir.

Ayrıca gümüş aynalar yaparken gümüşleşmeden önce camı temizlemek için kullanılır.

Çok uzun zaman boyunca da evlerde kezzap olarak temizlikte kullanılmıştır.